Błękit to kolor spokoju, odprężenia i melancholii. W błękicie odnajdujemy przestrzeń nieba i wyciszenie. Błękit nie wywołuje burzy, jest przestronny, daleki, niemal neutralny. W otoczeniu błękitu oczy wypoczywają, a zmysły i funkcje życiowe wyciszają się. To kolor idealny dla osób, które żyją w nadmiernym stresie. Z jednej strony to najbardziej lubiany kolor na świecie, z drugiej strony to kolor melancholii i smętnego bluesa. To barwa nieba i morza, a przez wiele narodów po prostu niedostrzegana. To kolor duchowości i uprzedzeń wobec niebieskookich. Poznajcie magię i historię błękitu oraz liczne ciekawostki z nim związane.
Ciekawostka
Szlachetna krew nazywana jest niebieską lub błękitna. Podobno arystokraci szczycili się taką krwią. W czasach średniowiecznych, gdy Hiszpania została wyzwolona spod panowania muzłumanów, zaczęła działać inkwizycja. Żydzi i muzłumanie musieli uciekać albo przejść na katolicyzm. Jednym ze sposobów udowodnienia, że jest chrześcijaninem było wykazanie, że ma się niebieską krew. Zwyczaj ten od Hiszpanów przejęli inni Europejczycy.
Historia błękitu
Błękit do XII wieku był kolorem marnej reputacji, by z czasem stać się ulubionym kolorem arystokracji. Status tej barwy istotnie się zmieniał wraz ze zmieniającymi się systemami myślenia społeczeństw.W średniowieczu i epoce romantycznej kolor ten uważany był za ciepły, oziębił się on w XVII wieku, by w XIX wieku otrzymać status zimnego koloru. W przejściu od ciepłego do zimnego postrzegania tej barwy istotne było skojarzenie błękitu z wodą. W starożytności i średniowieczu woda nie była postrzegana jako niebieska. Na obrazach zazwyczaj była kojarzona z zielenią. Na mapach wody, jeziora i rzeki zawsze były zielone. Dopiero z czasem zieleń zaczęto kojarzyć z lasem, a błękit z wodą.
Błękitno-zielona zagadka
Kolor błękitny nazywany także niebieskim jest w naturze niezwykle oszczędny. Zazwyczaj kojarzymy go z widokiem nieba i morza. W wielu regionach kolor ten był niedostrzegany, dlatego, że niebo jest niebem, a morze – morzem, które nieustannie zmieniają barwy. W dawnych dziejach trudno znaleźć przykłady zastosowania niebieskiego barwnika w malunkach naskalnych. Jagody czy dzwonki są niebieskie, a jakby bliższe purpurze.
Egipcjanie znali kolor niebieski, lecz w krajach azjatyckich – w Japonii, Chinach, Indiach czy u Hebrajczyków nie znano tej barwy. Dla starożytnych Greków niebieski był po prostu odcieniem zieleni. W eposie Homera – Odyseji, która nawiązuje do morskich opowieści ani razu nie użyto nawiązania do błękitu, podczas gdy znajdują się wzmianki do innych barw i „morza ciemnego niczym wino”. Językowa ślepota Greków nie była odosobniona. W indyjskich wedach nawiązywano do nieba, lecz nigdy nie określono go kolorem niebieskim. Po dziś dzień w wielu językach nie odróżnia się koloru zielonego od niebieskiego (np. w Indochinach).
W pewnych regionach omyłkowe traktowanie tych dwóch barw wynika z tego, że sąsiadują one w ciągłym widmie barwnika i dla niektórych ludzi nie jest możliwie ich rozróżnienie. Ponadto niektóre kultury spostrzegają kolory poprzez pryzmat ich faktury, blasku i odcienia (błyszcząca odmiana danego koloru otrzyma inną nazwę niż matowa). Z dużym prawdopodobieństwem można założyć, że język wpływa na postrzeganie kolorów.
Ciekawostka
Afrykańskie plemię Himba odróżnia tylko cztery kolory. Kiedy mieli oni w pewnym teście wskazać jeden błękitny kwadrat spośród wielu zielonych nie potrafili tego uczynić. Umieli natomiast wskazać jeden ciemnozielony kwadrat z innych zielonych. Ze względu na konieczność polowania o różnych porach dniach, plemię to nauczyło się rozróżniać różne odcienie.
Ulubiony kolor na świecie
W większości narodów błękit kojarzony jest z chłodem i spokojem. Może mieć to związek z oddziaływaniem w jaki światło odbijające się od niebieskich powierzchni oddziałuje na mózg. Od patrzenia w błękit nieba, morza, rzeki czy jeziora człowiek staje się łagodniejszy.
Umiłowanie do błękitu nie jest wyrazem jakiegoś szczególnego ładunku symbolicznego tej barwy. Jego sukces bierze się raczej stąd, że jest symbolicznie mniej naznaczony niż inne barwy, takie jak: czerń, czerwień, biel czy zieleń. Niebieski nie szokuje, nie oburza, to ulubiony kolor połowy ludzkości. Błękit nie jest ani agresywny, ani transgresyjny. Mówiąc, że niebieski to nasz ulubiony kolor, komunikujemy niewiele – banalne to i nijakie. Bo kiedy mówimy, że uwielbiamy czerwień, czerń lub zieleń można się o nas dowiedzieć znacznie więcej. Niebieski to właściwie trochę nasz kamuflaż.
Niebieskie są opakowania tabletek, znaki drogowe sygnalizujące przyzwolenie, stroje w tym kolorze wskazują na dążenie do zgody i umiarkowania.
Ciekawostka
Kolor turkusowy to w 70% niebieskich, a w 30% zielonych. Kamień szlachetny dał nazwę barwie, która charakteryzuje się wieloma odcieniami – morskim, perłowym, błękitnym, jasnoturkusowym i ciemnoturkusowym.
Mimo konotacji błękitu ze smutkiem i badania wskazującymi, że kolor ten potrafi obniżyć wyniki testów na inteligencję, niebieski to najbardziej lubiany kolor na świecie. Wygrywa z innymi kolorami z olbrzymią przewagą zarówno wśród kobiet, jak i mężczyzn. W ostatnich latach kultury Zachodnie wiązały błękit z męskim kolorem, podczas gdy róż był promowany jako kolor dla dziewczynek. Nie zawsze tak było, a pogląd ten istotnie rozpowszechniły media. Pisałam o tym w artykule poświęconym różowej barwie: Czy różowy to kolor luksusowy? Kolor niebieski istotnie kojarzy się jako barwa żeńska ze względu na powiązanie błękitu z Matką Boską, a w gazetach z XX wieku doradzano matkom, aby ubierały one córki na niebiesko.
Ciekawostka
Błękit był kolorem szat bizantyjskiej królowej – symbolizujących pokój i niebo. Barwnik niebieski był niezwykle kosztowny i mogli pozwolić sobie na szaty w tym kolorze tylko możnowładcy. Kolor ten faworyzowany jest jako kolor religii – symbolizując niebo. Bogowie Wisznu, Rama i Śiwa zazwyczaj byli przedstawiani jako niebieskoskórzy, co symbolizowało potęgę niszczenia wrogów.
Muzyczny blues…
W języku angielskim popularnym jest zwrot <feeling blue>, który oznacza, że czujemy się niebiesko – troszkę smutni i przygnębieni. Rodowód tego hasła tkwi w żeglarskich zwyczajach – niebieskie flagi wywieszane na masztach oznaczały żałobę, a niebieska linia na kadłubie statku oznaczała, że zawinął on do portu. Ludzkie zwłoki także przybierają niebieskawą barwę, podobnie jak skóra przemoczonego zziębniętego człowieka. Te wszystkie nawiązania wskazują na złe samopoczucie.
A co wspólnego ma angielska nazywa niebieskiego koloru ze znanym muzycznym nurtem? To muzyka wywodząca się z XIX wieku od biednych Afroamerykanów, potomków niewolników. Muzycy tego gatunku zazwyczaj śpiewali w akompaniamencie gitary opowiadając o niedoli świata. Gdy pojawił się ten nurt muzyczny popularny zwrot <feeling blue> wpisywał się w potoczną mowę Afroamerykanów. Tak powstała nazwa tego ciekawego muzycznego gatunku.
Błękitne oczy
Początkowo wszyscy ludzie mieli ciemny kolor oczu. Niebieskie oczy charakteryzują się niską zawartością melaniny, a za recesywną cechę niebieskooczności odpowiada mutacja genetyczna. Niebieski kolor oczu pojawił się w okolicach Morza Czarnego około 10 000 lat temu i obecnie stanowi 8% ludności świata. Niebieskoocy mieszkają w północnej i wschodniej Europie, w mniejszym stopniu w południowej Europie, Azji Południowej oraz północnej i zachodniej Afryce. Liczba niebieskookich w Stanach Zjednoczonych spada natomiast w gwałtownie (1950 co drugi Amerykanin miał niebieskie oczy, współcześnie jedynie co szósty).
Niebieski kolor oczu w muzłumańskich krajach był kojarzony jako złowrogi. Wobec osób z tym kolorem oczu tworzyły się uprzedzenia. W Turcji wielu ludzi nosi amulety z niebieskimi oczami, które mają rzekomo chronić przed złym okiem.
Błękit we wnętrzach
Kolor niebieski charakteryzuje się szeroką gamą odcieni ciemnych, takich jak: błękit pruski, indygo atramentowy, granatowy, kobaltowy poprzez błękit paryski i chabrowy po błękit królewski, lazur, baby blue, cyjan czy turkusowy. Ta szeroka gama kolorystyczna zakreśla przed błękitem wiele możliwości. Wystarczy spojrzeć na morze lub niebo aby zobaczyć jak wiele barw może przyjmować błękit.
Kolor błękitny optycznie koryguje wnętrze czyniąc je bardziej przestronnym. Ze względu na swe uspokajające i odprężające właściwości błękit doskonale sprawdzi w sypialni Jest to barwa idealna do wnętrz przeznaczonych do relaksu – sypialni i łazienek. Kolor błękitny spowalnia puls, obniża ciśnienie krwi i relaksuje. Kolor ten hamuje łaknienia, dlatego należy zastanowić się nad jego zastosowaniem w kuchni czy jadalni.
Ściany niebieskie stają się dla nas niezauważalne, przeźroczyste, wrażenie głębi – powietrze i morze.
<Wassily Kandinsky>
Niebieski elegancki prezentuje się na tkaninach – poduszkach, welurowych pufach oraz sofach, pościeli i dywanie. To kolor świetny do przemycenia w porcelanie. Kolor ten pięknie będzie prezentował się na wzorzystych tapetach z roślinnymi akcentami czy na ścianie pomalowanej w jednym z ciemniejszych odcieni niebieskiego.
Jak łączyć błękit z innymi kolorami?
Błękit doskonale czuje się w towarzystwie innych kolorów, które go ocieplają. Błękit z miętą będzie stanowił ciekawe świeże połączenie, a z różem stworzy niezwykle udany ciepły dla oka duet.W nowoczesnych i klasycznych wnętrzach pięknie skomponuje się błękit z szarością lub błękit z beżem.
Żółty natomiast energetyzuje błękit. To bardzo naturalne połączenie. Przepięknie różne odcienie niebieskiego komponują się ze złotem, które nadają mu blasku oraz szlachetności. Błękit przy bieli staje się żywszy i ją orzeźwia. Błękit z oranżem w różnych odcieniach stworzy bardzo elegancką i energetyzującą kompozycją.
Oddziaływanie błękitu na psychikę
Błękit to barwa preferowana przez osoby inteligentne, cechujące się umiarkowanym krytycyzmem, mające dobrą intuicję. Z punktu widzenia emocjonalnego kolor ten związany jest z potrzebą osiągnięcia wewnętrznego spokoju, bezpieczeństwa, wrażliwości emocjonalnej i chęci przeżycia uczuć o wyższych charakterze – miłości. Kolor ten wiąże się też z brakiem cierpliwości, wchodzeniem w emocjonalne związki dość powierzchownie, tłumieniem poglądów i afektów, bezuczuciowością i niestałością.
Osoby lubiące błękit potrzebują emocjonalnego wyciszenia, równowagi i dystansu wobec otoczenia. Kolor ten jest związany z obniżoną aktywnością. W odniesieniu symbolicznym błękit oznacza wieczność, siły niebieskie, tęsknotę, uduchowienie, macierzyństwo, urodzaj, sen, spokój i wiarę.
Najbardziej umiłowana i zimna z barw
Błękit to kolor mało napastliwy, niczego nie łamie, daje poczucie bezpieczeństwa, wzywa do jedności. Błękit wspiera niesienie pokoju i porozumienia – to najbardziej neutralna ze wszystkich barw. Kolor, przy którym się odpoczywa, niczym nie naznaczony, spokojny. We wcześniejszych stuleciach błękit traktowany był jako barwa ciepła, z czasem zaczęto traktować jako kolor zimny. Kolor, który stał się ulubioną barwą wielu z nas, kolor zimny jak niektóre nasze współczesne społeczeństwa…
Z życzeniami odprężających chwil w towarzystwie błękitu,
Joanna
Źródła:
- Evans, G. Historia kolorów. Bellona.
- Fincher, L. Kreatywna mandala. RAVI. Łódź.
- Kwiatkowska G., Test barwnych piramid. UMCS Lublin.
- Mella, D. Tajemnice kolorów. Warszawa.
- Pastoureau, M. Niebieski. Historia koloru. Oficyna naukowa. Warszawa
- Popek, B. Barwy i psychika. Warszawa.
- Sun. D. Kolory życia. RAVI. Łódź.
Udostępnij:
Poprzedni wpis
Zieleń – kolor odnowy i życiaNastępny wpis
Oranż – najradośniejsza z barw