Savoir-vivre przy stole

Stoliczku nakryj się – obrus i pozostałe tekstylia

Organizując przyjęcie należy zadbać o miłą atmosferę i pięknie przyozdobiony stół. Nakrycie stołu (z francuskiego couvert) to przedmioty, które ustawiamy na stole jeszcze przed przybyciem gości. W zakres tych przedmiotów wchodzącą: tekstylia, serwis, sztućce, szkło, świece i pozostałe dekoracje. Nie sposób opisać dokładnie wszystkich elementów nakrycia i zasad ich stosowania w jednym artykule. W związku z tym postanowiłam utworzyć cykl o tytule „Stoliczku nakryj się”, w którym będą pojawiać się inspiracje, ciekawostki i porady dotyczące wszystkich istotnych elementów i zasad nakrywania do stołu. W pierwszym z artykułów odsłaniam arkana stosowania tekstyliów.

Obrus

Pod białym, sutym obrusem. Gdzie przy jarzących brązowych świecznikach żydowskich suta zastawa.

<Stanisław Wyspiański, Wesele>

Najważniejszym elementem wśród tekstyliów jest obrus. Na uroczystą kolację (np. wigilię Bożego Narodzenia) powinniśmy poszukać czegoś nieco wytworniejszego niż codzienny obrus – a mianowicie bielizny stołowej. Niezależnie od okazji najbardziej elegancko na stole prezentują się obrusy z bawełnianego adamaszku, lnu lub jedwabiu w odcieniach bieli z ewentualnym dyskretnym zdobieniem. Dużą popularnością cieszą obrusy syntetyczne (wykonane z poliestru), występujące w różnych barwach i wzorach, które często dodatkowo są pokryte specjalną plamoodporną powłoką. Za ich stosowaniem przemawiają względy praktyczne (są łatwiejsze w utrzymaniu czystości). Jednak jeśli zależy nam na tym, aby przyjęcie było wykwintne powinniśmy zdecydować się na wybór białego obrusu z naturalnej tkaniny.

Rozmiar obrusu

Wymiar obrusu należy dopasować do rozmiarów stołu – powinien zwisać na około 20-30 cm. Istotne aby kraniec obrusa nie dotykał krzesła. Taka długość zwisu zapobiega ściąganiu obrusa ze stołu i daje gościom komfort poruszania się przy stole. Na rogach stołu powinien tworzyć się tzw. krawat.

Nasz stół w codziennych okolicznościach ma wymiary: 90 cm x 160 cm. Mogę jednak wydłużyć go o metr dodając po każdej stronie po 50 cm. Zazwyczaj na specjalne okazje np. wieczerza wigilijna poszerzam go jednak o jeden bok – czyli o pół metra. W związku z tym do różnych rozmiarów stołu zakupiłam obrusy w następujących rozmiarach:

  • 140 cm x 200 cm (obrus codzienny, zwis 20 cm),
  • 140 cm x 260 cm (obrus dostosowany do stołu o długości 210 cm, zwis 25 cm),
  • 140 cm x 310 (obrus dostosowany do stołu o długości 260 cm, zwis 25 cm),

Jeśli w Waszych domach stosujecie różne rozmiary stołu ze względu na okoliczności przyjęcia, warto wyposażyć się w obrusy w rozmiarach dostosowanych do codziennych i specjalnych okazji.

Ciekawostka

Od obrusu należy odróżnić sukienne okrycie stołu stosowane na specjalne okazje. Tradycyjnie do gry powinny mieć one kolor zielony, do spotkań biznesowych – bordo (jaśniejsze są stosowane do spotkań przedpołudniowych, zaś ciemniejsze do spotkań wieczornych), zaś do okazji urzędowych – granatowy.

Molton – czyli podkład pod obrus

W staropolskich dworach szlacheckich pod obrus podkładano molton (czyli podkład). Zazwyczaj występował on w formie kobierca i był stosowany w celu zapobieżenia rozlewania się plam, tłumieniu hałasu naczyń i szkła oraz zabezpieczenia blatu przed wysoką temperaturą serwowanych potraw. Współcześnie w wielu domach nie podkłada się już pod obrus podkładu. Osobiście polecam, aby jednak w molton się wyposażyć. Szczególnie jeśli mamy w domu malutkie dzieci, a lubimy mieć obrus na stole. Rozmiar moltonu powinien być dopasowany do wymiarów blatu i nie powinien zwisać ze stołu.

Serwety

Serwety mają długą historię. Zwyczajowo służyła ona gospodyni domu do zasygnalizowania początku i końca przyjęcia. Miejsce startowe serwety znajduje się na talerzu głównym. Opcjonalnie można ją położyć na starcie z lewej strony obok widelców. W praktyce tego rozwiązania nie rekomenduję z dwóch powodów. Po pierwsze, zazwyczaj nie ma tam już na serwetę miejsca. Aby to uczynić należałoby nieco rozsunąć gości (co zabierze niepotrzebnie miejsce i zaburzy nastrój wśród gości, bo jednak ich bliskość na około 70-80 cm sprzyja lepszej konwersacji). Po drugie, przy tym ułożeniu serwety goście niestety często mylą strony i zabierają serwetę sąsiadowi 🙂

Na eleganckim przyjęciu powinna znajdować się serweta płócienna w kolorze bieli wykonana z bawełny lub lnu. Do użytku codziennego możemy zdecydować się na serwety w innych barwach.

Mimo że współcześnie dużym powodzeniem cieszą się papierowe serwetki w różnych wzorach i kolorach nie polecam ich stosowania z dwóch względów. Po pierwsze, ich użytkowanie nie jest ekologiczne. Po drugie zaś bawełniana serweta czyni codzienny posiłek bardziej wytwornym. To jedna z tych małych przyjemności, które podnoszą jakość posiłku i naszego życia.

Ułożenie serwety

Składanie płóciennej serwety w wachlarzyki, gwiazdy lub inne wymyślne wzory jest nieco restauracyjne i niemodne. Zdecydowanie bardziej eleganckim rozwiązaniem będzie ułożenie jej na płasko lub zwinięcie w rulon. Nałożenie pierścienia na zrolowaną serwetę jest dopuszczalne, jednak pod warunkiem, że będzie on dopasowany do kolorystyki sztućców. Minimalny rozmiar serwety to 40 na 40 cm, zaś standardowy do 50 na 50 cm.

Posługiwanie się serwetą

Serwetę należy położyć na kolanach w taki sposób, aby linia zagięcia była skierowana w stronę tułowia. Usta należy obcierać w jej wewnętrzną stronę (tak aby nie ubrudzić swojego ubrania i nie narażać innych gości na oglądanie zabrudzeń znajdujących się na niej po obtarciu ust). Serweta Przed każdym spożyciem trunku należy otrzeć usta, aby nie pozostawić śladu na szkle.

W sytuacji, gdy potrzebujemy odejść od stołu serwetę odkładamy po lewej stronie talerza. Zwyczajem amerykańskim można odłożyć ją na poręczy krzesła lub jego siedzisku. Kończąc posiłek serwetę należy odłożyć na pozycję końcową, czyli po prawej stronie. Serweta powinna być ułożona niedbale (tzn. odwrotnie do zaprasowanych kantów), lecz schludnie. Nie należy jej ani prostować, ani zgniatać. Pozostawienie serwety nietkniętej lub zbyt dokładnie złożonej może być odczytane przez gospodynię przyjęcia jako obraźliwe (że w tym domu serwet używa się wielokrotnie).

W izbie Pita sprzątnęła obrus, serwetki i przyprowadza cichutko wszystko do porządku. Ukośne.

<Gabriela Zapolska, Sezonowa Miłość>

Bieżnik

Na eleganckim stole, przy którym spożywa się posiłek bieżnik nie powinien się znajdować. Nie stanowi on bowiem klasycznie rozumianego elementu nakrycia stołu. Zwyczajowo stosuje się go w celu udekorowania stołu lub podkreślenia jego urody. Jeśli zamierzamy przy stole jeść, bieżnik powinien ze stołu zniknąć, aby w wyniku podnoszenia i przesuwania naczyń przez gości się nie przesuwał. Niekiedy można znaleźć dyskretne bieżniki dostosowane stylistyką do obrusu. Jeśli podoba nam się ich ułożenie na stole, oczywiście możemy je stosować. Musimy jednak pamiętać, że mogą one przysporzyć gościom nieco kłopotów. Długość bieżnika należy dostosować do długości stołu stosując zasadę, że powinien on zwisać na 20-30 cm. Szerokość bieżnika wynosi zazwyczaj 40-50 cm.

Podkładki

Na elegancko przystrojonym stole nie powinno stosować się podkładek (zarówno tych wykonanych z naturalnych, jak i sztucznych materiałów). Podkładki powszechnie dobrze sprawdzają się przy codziennych posiłkach w celu ochrony obrusu lub blatu stołu. Na eleganckim stole powinien natomiast znajdować się metalowy lub porcelanowy talerz spodni (inaczej zwany bazowym lub powszechnie: podtalerzem). Jednak o talerzu spodni rozpiszę się więcej przy okazji kolejnego artykułu z cyklu „Stoliczku nakryj się” dotyczącego serwisu.

Tekstylia okiełznane

Wierzę, że opisane wyżej wskazówki będą dla Was cenne przy codziennym i odświętnym nakrywaniu do stołu. Bieżnik, podkładki czy kolorowy obrus mogą pięknie ozdabiać stół, pod warunkiem że przy ich stosowaniu zachowamy umiar, symetrię i harmonię. Jeśli jednak zależy nam na zorganizowaniu eleganckiego przyjęcia w tradycyjnym wydaniu, powinniśmy zaopatrzyć się w klasyczne elementy tekstylnych dekoracji stołu: biały obrus z naturalnej tkaniny, molton i białe bawełniane serwety.

Z życzeniami pięknie udekorowanych stołów,

Joanna

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *