Królewska purpura

Purpurowy to kolor niejednoznaczny, powstaje on bowiem poprzez połączenie energetyzującej ciepłej czerwieni i pełnego chłodu koloru niebieskiego. Ta niejednoznaczność istotnie wpływa na postrzeganie tego koloru. Z jednej strony barwa ta kojarzona jest z pokutą i pokorą, z drugiej zaś z erotyką. Warto bliżej poznać historię purpury… i liczne ciekawostki z nią związane.

Etymologia koloru purpurowego

Purpura to ostatni z kolorów tęczy i w newtonowskiej wersji znana jest jako fiolet. W mowie potocznej nazwy te często używane są jako zamiennikami. Są to jednak w istocie dwa różne odcienie. Purpura jest barwą intensywnie nasyconą i zawiera w sobie dużo czerwieni, fiolet zaś jest mniej nasycony i bardziej niebieski. Kolor liliowy to bledsza wersja purpury z dodatkiem bieli. Do purpurowej gamy barw można także (poza fioletowym, liliowym i purpurowym) zaliczyć śliwkowy, fiołkowy, wrzosowy, bakłażanowy, bordo, lawendowy, barwinkowy, amarantowy i heliotropowy.

Historia popularności purpury

Purpura kojarzy się z kolorem królewskim. Produkcja purpurowego barwnika była niezwykle kosztowna, stąd pozwolić sobie na nią mogła tylko arystokracja i rody królewskie. Pod koniec XIX wieku zaczęła być także popularna wśród klasy średniej.

W latach 60. XX wieku ponownie rozkwitł renesans tej barwy – stała się ona bowiem symbolem kontrkultury, buntu, psychodelicznej muzyki i hermafrodytyzmu.

W XXI wieku zyskała popularność jako alternatywny kolor dla kobiet oraz kolor homoseksualistów. Znamienne słowa w tej kwestii padły z ust z artysty i homoseksualisty Dereka Jarmana:

Błękit mężczyzn i czerwień kobiet tworzą osobliwą purpurę.

Umiłowany kolor Kleopatry

Podobno, gdy łódź Kleopatry wpłynęła do portu, pierwszą rzeczą, jaką zauważono na brzegu był purpurowy żagiel. Purpurowe były także kanapy i draperie.

Płynęła łodzią, co jak tron błyszczący

Sunąc po wodzeni, jarzyła się blaskiem.

Kasztel ze złota, żagle purpurowe

Tak przesiąknięte pachnidłem, ze wiatry

Z wielką miłością na nie powiewały.

<William Shakespear, Antoniusz i Kleopatra>

Purpurę lubiła nie tylko Kleopatra, ale także Persowie, Rzymianie, Grecy i Żydzi. Rzymianie uczynili jednak najwięcej dla wykreowania wysokiej rangi tyryjskiej purpury. Juliusz Cezar po wizycie u Kleopatry w Egipcie tak się zachwycił tą barwą, że wydał edykt, w którym purpura miała być barwą dostępną tylko dla konsulów. Cesarzowie zmieniali z czasem przepisy w tym względzie, a za noszenie purpury kazali nawet płacić podatki.

W trakcie epoki elżbietańskiej purpura królowała na dworze. Noszenie ubrań w tym kolorze było przywilejem najwyższych sfer. Z czasem kręgi te zaczęły poszerzać się o arystokrację i notabli – biskupów, profesorów i doktorów na uczelniach.

Dekada miłości

W 1967 w San Francisco w trakcie lata miłości purpura ponownie przeżywała swój renesans. Hipisi, moc kwiatów (flower power), zażywanie LSD i innych psychodelików, słuchanie alternatywnej muzyki, protesty przeciwko wojnie w Wietnamie, bunt przeciwko zasadom moralnym i kanonom mody – wszystko to działo się na tle fioletowych barw, które rozsławili delikatni ludzie z kwiatami we włosach. Media szybko rozpowszechniły wieści o „lecie miłości”, podczas którego fiolet królował w kwiatach we włosach, na ramkach z plakatami, podkoszulkach, bluzkach, spodniach. Niebawem tak nosić zaczęli się mieszkańcy Londynu, Paryża, Berlina czy Tokio. <Purple haze>, o której śpiewał Jimmy Hendrix zaczęła przyćmiewać umysł i … okazał się być śmiertelny w skutkach. Wiele gwiazd w tamtym okresie niestety przedawkowało narkotyki.

Purpura ma także inne zjawiskowe skojarzenia z muzyką. 15 lat po śmierci Hendrixa, jego sukcesor – Prince ubrany na fioletowo wystąpił z piosenką o purpurowym deszczu <Purple Rain> kreując znacznie mroczniejszą, ciemniejszą stronę nastrojów panujących w latach 80. XX wieku. Pięć lat po ukazaniu się singla Prince’a policja RPA zaczęła stosować do rozpraszania protestów purpurowej wody (na wzór Brytyjczyków tłumiących w ten sposób bunty w Irlandii Północnej). Idea zastosowania tego barwnika zakładała, że w więzieniu łatwiej będzie można zamknąć osoby w strojach zabarwionych na fioletowo. Podczas demonstracji jeden ze studentów wspiął się na samochód policyjny i dyszel z wodą skierował w stronę siedziby partii rządzącej i oblał ją purpurową wodą. Purpurowy barwnik wielokrotnie wykorzystywany był podczas demonstracji.

Symbolika purpury na świecie

W Tajlandii na fioletowo ubierają się wdowy. W wielu krajach purpura wskazuje bowiem na żałobę (symbolizuje one pokorę i skruchę). W Japonii i Ameryce Środkowej barwa ta kojarzona jest ze śmiercią. W Wielkiej Brytanii złość mieni się na czerwono, lecz wściekłość purpurowo. O przejedzonym i przepitym człowieku w Hiszpanii mawia się że spurpurowiał. Purpura wskazuje zatem symbolicznie na kolor twarzy osób, które straciły nad sobą panowanie. W Japonii, Rosji i Polsce purpura kojarzy się z zazdrością i zawiścią.

Purpura łączy w sobie spokój i stabilność niebieskiego z ognistą energią czerwienią.

Barwa ta traktowana jest także jako magiczna, pełna czarów, reprezentuje pokój i oddanie, podnosi na duchu, koi nerwy, uwydatnia to, co święte, sprzyja medytacji, pobudza wyobraźnię i kreatywność. W odniesieniu do czakr – fiolet kojarzy się z jaźnią i trzecim okiem, pomagając w zjednoczeniu ze wszechświatem.

Purpura we wnętrzach

Umiejętnie wprowadzona do wnętrza purpura może prezentować się elegancko i szlachetnie. W końcu do barwa monarsza stworzona do wnętrz w dobrym stylu. Kolor ten pobudza kreatywne myślenie i proces tworzenia, dlatego doskonale sprawdzi się w biurach, gabinetach i przestrzeniach przeznaczonych do pracy. Fiolet doskonale sprawdzi się w dodatkach tekstylnych np. poduszkach, kocach, wazonach i świecach lub mniejszych meblach np. na obiciu welurowego krzesła w jadalni czy na fotelu.

Bardzo interesującym zabiegiem wnętrzarskim jest pomalowanie w tym kolorze jednej ze ścian. Ciekawym pomysłem jest połączenie fioletowej ściany z płytkami w kolorze czerni i bieli ułożonymi w szachownicę. Zastosowanie we wnętrzu dużych płaszczyzn w kolorze purpury wymaga natomiast odwagi. Takie pomieszczenie przepełnione purpurą skłania do zadumy, ale i staje się mroczne.

Mnie bardzo zaintrygowało zastosowanie jasnych odcieni purpury – lawendy czy liliowego w dziecięcym pokoju. Sama wprowadziłam właśnie fioletowy kolor do jednego z dziecięcych pokoików, którego bazowymi kolorami była szarość, biel i beż. Fiolet pojawił się w nim subtelnych dodatkach – na dywanie, kwiatach i dekoracjach na półkach.

Jak łączyć purpurę z innymi kolorami?

Fiolet stworzy na pewno niezwykle ciekawe zestawienie z czerwienią. Dzięki tej barwie wydobędziemy także intensywność żółtego. Fiolet doskonale prezentuje się z barwą żółtą – przy kolorze cytrynowym staje się bardzo lekki i optymistyczny, zaś przy kolorze słonecznika staje się bardziej poważny i elegancki. A jeśli fiolet współgra z żółcią, będzie tym samym wspaniale czuł się w towarzystwie blasku złota.

Inspiracji na łączenie purpury z innymi kolorami warto szukać w naturze. Przepięknie prezentują się fiołki na zielonej trawie, a niebo z zachodzącym słońcem pięknie rumieni się na dobranoc w odcieniach różu, pomarańczy i purpury. Fiolet z zielenią to doskonałe, wesołe i optymistyczne zestawienie barw.

Róż z fioletem i pomarańcz z fioletem to bardzo soczyste, energetyzujące zestawienie kolorystyczne. Fiolet można także połączyć z niebieskim, jednak będzie to raczej ekscentryczne zestawienie.

Wszelkie odcienie purpury bardzo elegancko będą prezentowały się z bielą, beżem i ecru. Nieco mrocznym zestawieniem będzie połączenie purpury z czernią.

Oddziaływanie purpury na psychikę

Purpura korzystnie i stymulująco wpływa na system nerwowy. U osób wrażliwych może skutkować stanami przygnębienia i melancholii. Kolor ten skłania do refleksji. Pomaga w leczeniu nerwic, zwalczaniu irytacji, wściekłości i zazdrości. Purpura pobudza kreatywne myślenie i proces tworzenia.

Z punktu widzenia emocjonalnego osoby preferujące ten kolor są łagodne, uczuciowe, wrażliwe, lecz równocześnie nieufne, dążące do wewnętrznego spokoju, zniesienia poczucia winy i niwelacji poczucia niższości. Preferowanie tej barwy oznacza trudności w emocjonalnym dostosowaniu się, melancholię, ale także dążenie do emocjonalnego, intymnego zespolenia. To także kolor niedorozwoju emocjonalnego.

Osoby lubiące ten kolor są władcze, ale i jednocześnie szlachetne, charakteryzuje się rozwój wyższych uczuć (duchowość), niezdecydowanie, ostrożna towarzyskość, skłonność do pasji i utożsamiania się, angażowanie się w realizowanie działanie, a także narcyzm. Z perspektywy poznawczej wybór tego koloru oznacza sprawne myślenie, kierowanie się intuicją, badawcze podejście do świata, krytycyzm i wrodzoną inteligencję.

W odniesieniu symbolicznym purpura symbolizuje godność, wyniosłość, uroczystość, niekonwencjonalność, wolność, pokorę, skromność, duchowość i magiczność.

Purpura pełna magii

Historia koloru purpurowego jest niezwykle ciekawa – od ulubionej barwy Kleopatry, poprzez dwór Elżbietański, dekadę miłości ze stolicą w San Francisco na purpurowym deszczu demonstrantów w RPA kończąc. Purpura to barwa królewska, szlachetna, ale i mroczna oraz tajemnicza.

Purpura, lub bardziej powszechny dla mnie fiolet był bliski memu sercu od zawsze. Lubię go we wnętrzu w subtelnych dodatkach, w moich ubraniach, w płatkach kwiatów i na owocach oraz warzywach. Jest w tym kolorze coś magicznego, co do niego przyciąga… Być może to marzenie o purpurowym deszczu?

Z życzeniami magicznych chwil w towarzystwie królewskiej purpury,

Joanna

Źródła:

1. Evans, G. Historia kolorów. Bellona.
2. Fincher, L. Kreatywna mandala. RAVI. Łódź.
3. Kwiatkowska G., Test barwnych piramid. UMCS Lublin.
4. Mella, D. Tajemnice kolorów. Warszawa.
5. Popek, B. Barwy i psychika. Warszawa.
6. Sun. D. Kolory życia. RAVI. Łódź.